Succes- en faalfactoren voor de ontwikkeling van stadscentra
In het afgelopen decennium is in Nederland meer dan 500.000 m² winkeloppervlak aan centrumgebieden toegevoegd. Tegelijkertijd is de leegstand in die gebieden opgelopen tot meer dan 10 procent. Is er de afgelopen tien jaar gebouwd voor leegstand? Pimm Terhorst heeft onder begeleiding van o.a. Roots Beleidsadvies onderzoek gedaan naar de centrumontwikkeling in vier new towns: Almere, Lelystad, Spijkenisse en Zoetermeer. Hieruit blijkt dat de centra op dit moment zeer uiteenlopend functioneren. Er blijkt een duidelijk link te zijn tussen het planproces en de wijze waarop de stadsharten functioneren.
Ruim twintig jaar geleden werd geconstateerd dat de geplande stadsharten van Almere, Lelystad, Spijkenisse en Zoetermeer nog niet waren uitgegroeid tot complete stadscentra. Uit prognoses bleek bovendien dat in de vier steden het inwonerstal – en daarmee de vraag naar centrumvoorzieningen – fors zou gaan groeien. Eind jaren ‘90 zijn ambitieuze uitbreidingsplannen gemaakt en begin deze eeuw is overgegaan tot realisatie.
Het resultaat is dat het winkelvloeroppervlak (wvo) in de vier stadscentra de afgelopen tien jaar duidelijk is vergroot. Koploper is Almere waar het wvo meer dan is verdubbeld (+120%). Maar ook in Spijkenisse (+91%), Lelystad (+62%) en Zoetermeer (+32%) was de toename fors. Opvallend zijn vervolgens de verschillen in de ontwikkeling van het functioneren van de centra. Vooral in het centrum van Lelystad nam de winkelleegstand in de periode 2004-2014 sterk toe (van 3,5 tot 17,2% van het wvo), terwijl in Almere en Zoetermeer de toename van leegstand relatief beperkt bleef (zie figuur).
De vraag is hoe deze verschillen konden ontstaan. Komen de verschillen voort uit de kwantitatieve programmering, hebben ze te maken met de ruimtelijke invulling of vormt het planproces de belangrijkste oorzaak? Uit onderzoek komen enkele succesfactoren voor de ontwikkeling van centrumgebieden naar voren. Lees meer over die succesfactoren in het artikel zoals dit in januari 2016 in Vastgoedmarkt is gepubliceerd.